Koken met een hooikist, ook wel kistkoker of, meer modern “hooimadam” genoemd, is een milieuvriendelijke manier van koken zonder elektriciteit of gas te gebruiken. Oftewel passief koken of thermisch koken.
Het is een eenvoudige, kosteneffectieve manier van koken waarbij de warmte van een pan met kokend water wordt gebruikt om voedsel gedurende een bepaalde periode langzaam te koken.
Deze manier van koken is niet alleen energiezuinig, maar helpt ook om de voedingswaarde van het voedsel te behouden.
In dit artikel bespreken we de verschillende soorten hooikisten, de voordelen van het gebruik van een hooikist en hoe je er één gebruikt om heerlijke maaltijden te bereiden.
Het is een eenvoudig apparaat dat de warmte van een pan met kokend water gebruikt om gedurende een bepaalde tijd langzaam voedsel te koken.
Het bestaat uit een doos of container, meestal gemaakt van hout of metaal, die is bekleed met een isolerend materiaal zoals hooi, stro of wol. De kist wordt vervolgens gevuld met een pan met kokend water en het te koken voedsel wordt erin geplaatst.
De warmte van het kokende water wordt gedurende een bepaalde tijd langzaam overgedragen op het voedsel, waardoor het kan koken zonder dat er extra energie nodig is.
Thermisch koken is al een erg oud principe. Het vroegst bekende thermische fornuis dateert uit de Middeleeuwen in Europa. Na verhitting boven een vuur werd een hete aardewerken pot met voedsel in een andere, grotere pot, doos of gat in de grond geplaatst, geïsoleerd met hooi, mos, droge bladeren of ander materiaal, en afgedekt. De warmte die erin wordt bewaard, zou het voedsel binnenin langzaam koken, waardoor brandstof en werk worden bespaard
De hooikist is een afgeleide van dit principe. Ze worden zo genoemd omdat hooi of stro de meest gebruikte isolatoren waren. Pannen met voedsel werden aan de kook gebracht en vervolgens in een doos gevuld met hooi of stro geplaatst. Extra hooi of stro zou rond en bovenop de pot worden toegevoegd.
De uitvinder Karl von Drais ontwikkelde in het eerste deel van de 19e eeuw deze nieuwe vorm van thermisch koken.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden hooikisten gebruikt als een manier om gerantsoeneerde kookbrandstof te besparen.
Kampeerders en trekkers gebruiken al jaren varianten van passief koken; ze verwarmen hun eten ’s ochtends en bewaren de verwarmde pot vervolgens in een slaapzak of rugzak. Zo is er aan het einde van de dag een warme maaltijd beschikbaar. Wie heeft op deze manier niet zijn rijst in zijn slaapzak gegaard?
Commerciële ontwerpen op basis van dit principe verschilden alleen in constructiedetails en het soort isolatiemateriaal dat werd gebruikt.
Er zijn verschillende soorten hooikisten op de markt. Het meest voorkomende type is de traditionele hooikist, die is gemaakt van hout of metaal en is bekleed met een isolerend materiaal zoals hooi, stro of wol. Er zijn ook moderne hooikisten van roestvrij staal of aluminium, die duurzamer en energiezuiniger zijn.
De hooimadam is de meest moderne variant en is van stof gevuld met wol. Op het internet zijn diverse websites te vinden waar wordt uitgelegd hoe je er één kunt maken.
Je kunt ook een hooikist van een grote oude koelbox maken. Dan is je hooikist dubbelgoed geïsoleerd. Of denk eens simpelweg aan het leeghalen van een keukenla en deze isoleren met kussens en bovenop de pan nog een extra kussen. Maar zelfs met een eenvoudige kartonnen doos en isolatiemateriaal kom je al een heel eind!
De mogelijkheden zijn eindeloos.
Koken met een hooikist heeft verschillende voordelen, waaronder:
Het is een energiezuinige manier om voedsel te koken. De warmte van het kokende water wordt gedurende een bepaalde tijd langzaam overgedragen op het voedsel, waardoor het kan koken zonder dat er extra energie nodig is. Dit kan helpen om de energiekosten te verlagen en natuurlijke hulpbronnen te sparen.
Het is een kosteneffectieve manier om voedsel te koken. De aanschafkosten van een hooikist zijn relatief laag en er zijn geen extra kosten verbonden aan het gebruik ervan.
Het helpt de voedingswaarde van de voeding te behouden. Het langzame kookproces helpt om de vitamines, mineralen en andere voedingsstoffen die in het voedsel aanwezig zijn vast te houden.
Het helpt de smaak van het voedsel te versterken. Het langzame kookproces helpt om de natuurlijke smaken van het voedsel naar voren te brengen, wat resulteert in een heerlijke maaltijd.
Het gebruik van een hooikist is een eenvoudig proces. De eerste stap is het vullen van de hooikist met een isolerend materiaal zoals hooi, stro of wol. Plaats dan een pan met kokend water in de hooikist. De pan moet gevuld zijn met voldoende water om het voedsel dat je kookt te bedekken.
Voeg vervolgens het voedsel toe aan de pot en dek de hooikist af met een deksel. Wacht ten slotte tot het voedsel gaar is. Afhankelijk van het soort voedsel en de grootte van de hooikist, kan het één tot vijf uur duren voordat het voedsel gaar is.
De hooikist is al een hele lange tijd in gebruik, maar niet altijd door het grote publiek. Sinds de verhoogde energieprijzen in 2022, is er een toename in het gebruik van het principe van thermisch koken en hooikisten.
Er zijn zelfs speciale apparaten in de handel, die met stroom de inhoud verwarmen, waarna deze gedurende uren zonder elektriciteit door kan garen. Of waarvan je de pan op een kookplaat verhit en het dan in de “ompan” zet. Een voorbeeld hiervan is de Siméo Thermal Cooker.
De energie- en dus kosten-besparing kunnen aardig oplopen bij het gebruik van een hooikist. Met passief koken, kun je bijvoorbeeld een soepkip garen met maar 15 minuten gebruik van energie, in plaats van drie uur.
Koken met een hooikist is een milieuvriendelijke manier om voedsel te koken zonder elektriciteit of gas te gebruiken. Het is een eenvoudige, kosteneffectieve manier van koken waarbij de warmte van een pan met kokend water wordt gebruikt om voedsel gedurende een bepaalde periode langzaam te koken.
Deze manier van koken is niet alleen energiezuinig, maar helpt ook om de voedingswaarde van het voedsel te behouden.
In dit artikel hebben we de verschillende soorten hooikisten besproken, de voordelen van het gebruik van een hooikist en hoe je een hooikist gebruikt om maaltijden te bereiden.
Teveel mensen geven geld uit dat ze niet verdiend hebben, om spullen te kopen die ze niet willen, om indruk te maken op mensen die ze niet mogen.
